SOROS ve “Renkli Devrimlerin” Kitabı Yazıldı
“Rusya’da Siyaset ve Oligarşi” adlı kitabıyla kendisinden söz ettiren, özelde Rusya olmak üzere Avrasya, enerji, STK’lar, etnik çatışmalar ve bölgesel politikalar üzerine çalışmalar yürüten strateji uzmanı Sinan Oğan, bu defa yine tartışmalar yaratacak olan “Turuncu Devrimler Soros’un Yeni Dünya Düzeni: ‘İkinci El’ Demokrasi ve Neo-Con’lar” isimli yeni çalışmasıyla BirHarf yayınlarından Türk okuyucusunun karşısına çıkmıştır.
Türkiye’nin önde gelen Rusya-Avrasya uzmanlarından olan Oğan, Gürcistan, Ukrayna, Kırgızistan ve Kazakistan’daki yeni güç mücadelelerini yerinde gözlemlemekle kalmamış bu mücadelelerdeki gizli ve açık yönleri kitabına katkı yaptığı toplamda yedi makalesinde bütün çıplaklığı ile ortaya koymuştur. Bir anlamda Avraysa’da yeni güç dengelerinin ortaya konulduğu eser, SSCB sonrası Avrasya’nın yeniden yapılanması üzerine bilgiler verirken bundan sonrası için de öngörüler sunmaktadır.
Sinan Oğan tarafından toplamda 24 makalenin bir araya getirilmesi ile oluşturulan “Turuncu Devrimler” akademik çalışmalarda ve siyasi söylemlerde duymaya alışkın olduğumuz ancak içi bir türlü tam olarak doldurulamayan “Yeni Dünya Düzeni” fenomenini anlamaya yönelik başarılı bir eser olarak kendisini göstermektedir.
Söz konusu eser, pek çok açıdan örneklerinden farklılık göstermektedir. Öncelikle, “Turuncu Devrimler” 11 Eylül sonrasında yaşanan süreci, betimlemek yerine analiz etmek amacını taşımaktadır. Nitekim ABD’nin küresel sistem üzerinde arzuladığı değişiklere ulaşmak için kullandığı yöntem, farklı coğrafyalarda farklı sonuçlar doğurmuştur. Bu nedenle eserde, söz konusu olaylar, meydana geldikleri coğrafyalar içinde anlamlandırılmaya çalışılmış ve gelecek senaryoları her olay ve coğrafyanın kendine özgü koşul ve durumları dikkate alınarak kaleme alınmıştır.
Eserin bir diğer özelliği ise, okuyucuya küresel bir tablo çizebilecek potansiyelde makalelerden oluşmasıdır. “Turuncu Devrimler” kapsayıcı bir yaklaşımla, dünyanın pek çok kilit bölgesindeki SOROS Vakfı faaliyetlerini, amaçlarını ve gelecek planlarını değerlendirmeye çalışmıştır. Diğer taraftan SOROS faaliyetleri temelinde, günümüzde sivil toplum örgütlerinin dış politikada önemli birer araç olarak kullanıldıkları gerçeği göz önünde bulundurularak, söz konusu örgütlerin devletler üzerindeki gücü ayrıntılı olarak analiz edilmiştir.
“Turuncu Devrimler” isimli eserin ilk iki makalesi kitabın yazarı Sinan Oğan tarafından kaleme alınmıştır. “Yeni Dünya Düzeni”-“Sivil Devrimler” ve bu devrimlerde rol oynayan örgütler üzerine okuyucuyu aydınlatılırken Hacette Üniversitesi Öğretim Üyelerinden Dr. Erkin Ekrem tarafından incelenen “ABD’nin Demokrasi İhracı ve Demokratik Barış Teorisi” adlı makale, Alman filozof Immanuel Kant tarafından “Sonsuz Barış” adlı kitapta ortaya atılan ‘Demokratik Barış Teorisi”ni ve bu teoriyi kullanmaya başlayan Amerikan yönetiminin politikalarını ortaya koymuştur.
Makalesinde, Clinton ve Bush dönemi politikalarını analiz eden Dr. Erkin Ekrem, ABD Başkanı Bush’un 20 Ocak 2005’teki ikinci dönem başkanlık yemin töreninde ve 2 Şubat 2005’teki ‘Birliğin Durumu’ konuşmalarında en çok demokratikleşme ve özgürlük kavramları üzerinde durduğunu ve bu ideali yaymaya kararlı oldukları politikasını vurgulamaya çalıştığını ifade ettikten sonra, Kafkasya, Orta Doğu ve Orta Asya’da gerçekleşen sivil devrimlerle hükümetleri devirme faaliyetlerinin de ABD’nin özgürlük ve demokratikleştirme politikasıyla paralel olarak seyretmeye başladığını ifade etmiştir.
“Turuncu Devrimler” isimli kitabın Birinci Bölümü’nün dördüncü makalesi olan “Demokrasiye Geçiş Çalışmalarında Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü” Orta Doğu Teknik Üniversitesi Öğretim Üyelerinden Dr. Ayça Ergun tarafından kaleme alınmıştır. Dr. Ergün, makalesinde Sovyet sonrası dönemde Kafkasya ve Orta Asya’da kurulan STK’ların sayılarının çoğaldığını ancak, bu çoğalmaya paralel olarak demokratikleşme ve sivil toplumun gelişimi alanında ilerlemeler yerine, gerilemelerin yaşandığını belirtmiştir. Ergün makalesinde, uluslararası aktörlerin STK’ları üzerindeki etkilerini mercek altına almıştır.
Birinci Bölüm’ün beşinci makalesini oluşturan Seçil Öraz ve Deniz Kırcalı imzalı “Sivil Toplum Kuruluşları’nın Eski Sovyet Cumhuriyetlerindeki Demokratikleşme Sürecine Katkıları” adlı çalışmada ise, Sovyetler sonrası dönemde bağımsızlıklarına kavuşan ülkelerde cereyan eden demokratikleşme/demokratikleştirilme faaliyetleri ve bu ülkelerdeki STK’ları incelenmiştir. İlkinin çalışmasında, Güney Kafkasya’da Gürcistan, Azerbaycan, Ermenistan, Karadeniz’de Ukrayna, Beyaz Rusya ve Orta Asya’da Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Taciksitan, Türkmenistan gibi ülkelerde gerçekleşen ve gerçekleştirilmeye hali hazırda devam eden “renkli devrimler” STK’ları ekseninde incelenmiştir.
Birinci Bölüm’ün altıncı makalesi “Avrupa ve Balkanlarda Yaşanan Sivil Devrimler” i konu olarak işlemiştir. Yaşar Üniversitesi Öğretim Görevlilerinden Pınar Yürür tarafından kaleme alınmış olan makale, ABD destekli sivil toplum direnişlerinin Avrupa ve Balkan kanadını analiz etmiştir.
İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden Dr. Belkıs Ulusoy ve Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nden Dr. Okan Yeşilyurt tarafından kitabın Birinci Bölümü’nün son makalesi olan “Avrasya Coğrafyasında Sivil Devrimler ve Rusya-ABD Mücadelesi” isimli çalışma, eski Sovyet ülkelerinde faaliyet gösteren ABD/Soros destekli STK’ları ve bu kuruluşların finansörleri hakkında bilgiler verilmiştir. Soros’un eski Sovyet ülkelerindeki çalışmalarının anlatıldığı çalışma, sadece bu bilgileri vermekle kalmamış ABD’nin bölge ile ilgili bundan sonra geliştireceği politikaları da öngörü şeklinde okuyucuya sunmuştur.
“Turuncu Devrimler” isimli kitabın İkinci Bölümü’nün birinci makalesi “Kıbrıs’ta ‘Zeytin Dalı’ Devrimi” adıyla Kırıkkale Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyelerinden Dr. Şenol Kantarcı tarafından kaleme alınmıştır. Dr. Kantarcı makalesinde Sovyet sonrası Avrasya coğrafyası’nda bütün dikkatler Gürcistan, Ukrayna gibi ülkelere çevrilmişken bunlardan önce ilk devrimin Türkiye ile paralel olarak Akdeniz’de KKTC’de gerçekleştirildiğini, Soros’un Kıbrıs faaliyetlerini ortaya koyarak Türkiye’de TÜSİAD-TESEV-SOROS eksenli çalışmalarla “renkli devrimler”in Kıbrıs boyutunu mercek altına almıştır.
İkinci Bölüm’ün ikinci, üçüncü ve dördüncü makaleleri “Turuncu Devrimler” kitabının sahibi Sinan Oğan tarafından yazılmıştır. Oğan, makalelerinde Gürcistan-Ukrayna ve Kırgızistan’daki “renkli devrimleri” sadece Batı perspektifli incelemekle kalmamış Rusya ve bölge ülkelerinin iç dinamiklerini de göz önünde bulundurarak okuyucuya sunmuştur.
İkinci Bölüm’ün beşinci makalesini “renkli devrimler”in en sessizi olan Moldova devrimi oluşturmuştur. TUSAM Rusya-Ukrayna Araştırmaları Masası’nın deneyimli uzmanlarından Anar Somuncuoğlu tarafından yazılmış olan “Moldova’da ‘Sessiz’ Devrim” isimli makale, Rusya karşıtı milliyetçi hareketlerin en yoğun yaşandığı yerlerden birisi olan Moldova’daki siyasi hareketleri irdelemekle kalmamış, Moldova içerisindeki Gagauz Türkleri ve gelecekleri hakkında Türkiye’nin yeni politikalar geliştirmesi öngörülerinde bulunmuştur.
“ ‘Devrimler’ Dalgası ve Azerbaycan” isimli çalışma, kitabın İkinci Bölümü’nün altıncı makalesidir. Yine, TUSAM’ın deneyimli uzmanlarından birisi olan ve Güney Kafkasya konusundaki çalışmalarıyla bilinen Araz Aslanlı tarafından yazılmış olan makale, Azerbaycan siyasal yaşamı, Azerbaycan seçimleri ve Azerbaycan’daki devrim olasılıkları hakkında öngörüler sunmuştur.
Kitabın İkinci Bölümü’nün yedinci makalesi kitapta yedi makalesi olan yazar Sinan Oğan’a aittir. “Kazakistan’da ‘Sivil Devrimsiz’ Seçim ve Sonrası” adlı makale, Kazakistan’da gerçekleştirilen 4 Aralık 2005 seçimlerini ve bu seçimler öncesi ve sırasında faaliyet gösteren STK’larının faaliyetlerini anlatmıştır.
TÜRKSAM Karadeniz ve Kafkasya Araştırmaları Direktörü Nazım Cafersoy tarafından yazılmış olan “Beyaz Rusya ‘Devrimin’ Neresinde?” isimli çalışma “Turuncu Devrimler” adlı kitabın İkinci Bölümü’nün sekizinci makalesini oluşturmuştur. Bölgeyi iyi analiz edebilen TÜRKSAM’ın deneyimli uzmanlarından Cafersoy, Rusya’nın Beyaz Rusya çıkmazını, Batı’nın Beyaz Rusya politikasını iktidar-muhalefet-Batı ve Rusya ekseninde inceleyerek çeşitli senaryolar ortaya koymuştur.
“Özbekistan’da Devrim Sancıları” isimli çalışma TUSAM Türkistan Araştırmaları Masası’nın yine deneyimli bir uzmanı olan Gürol Kıraç tarafından ele alınmıştır. Kitabın İkinci Bölümü’nün dokuzuncu makalesi olan çalışmada Kıraç, Türkistan coğrafyasında cereyan eden ve etmekte olan “renkli devrimler” sürecini iç ve dış dinamikler faktörüyle incelemiştir.
“Ermenistan’da Kardelen Devrimi Olacak mı?” adlı ilgi çekici makalelerinden birisi olan ve kitabın İkinci Bölümü’nün onuncu çalışması, TÜRSAM Ermeni Araştırmaları Direktörü ve Ermeni Sorunu-Ermenistan konularında uzman stratejistlerden birisi olan Hatem Cabbarlı tarafından yazılmıştır. Cabbarlı, Ermenistan’da iktidar-muhalefet çekişmeleri, STK’larının Ermenistan’daki faaliyetleri ve Ermenistan’daki olası devrim senaryoları hakkında okuyucuya ipuçları sunmuş ve çeşitli öngörülerde bulunmuştur.
“Radikal Dinî Akımların Gölgesinde Tacikistan’da ‘Sivil Devrim’ Olasılığı” yine Sinan Oğan tarafından incelenmiş bir dosya olarak kitabın İkinci Bölümü’nün onbirinci makalesi olarak yer almıştır. Oğan tarafından yazılmış olan makale, Tacikistan siyasal yaşamı, Tacikistan seçimleri ve Tacikistan’daki devrim olasılıkları hakkında öngörüler sunmuştur.
“Turuncu Devrimler” isimli kitabın İkinci Bölümü’nün son iki makalesinden birisi “Türkmenistan: Orta Asya Devrimler Dalgasında Son Durak” isimli çalışma ile Bakü Devlet Üniversitesi Öğretim Üyelerinden Ziya F. Mamedov’a, diğer makale ise, “Doğu Türkistan ve Çin’e Yönelik Devrim Tartışmaları” isimli makalesi ile Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyelerinden Dr. Erkin Ekrem’e aittir. Mamedov’un makalesi, Türkmenistan iç siyasi dengeleri hakkında okuyucuya bilgi verirken Türkmenistan’da sivil devrim ihtimalleri üzerinde yoğunlaşmıştır. Dr. Ekrem’in makalesi ise, Çin’in iç siyasi dengelerini, Çin’in demokratikleşmesi ve bunun önündeki engeller masaya yatırılmış ve Doğu Türkistan’ın önemi üzerinde durulmuştur.
Kitabın Üçüncü Bölümü’nün ilk makalesi “Yeni Milenyumda Doğu ile Batı Karşı Karşıya” isimli çalışma ile Dr. Şenol Kantarcı’ya aittir. Dr. Kantarcı, Soğuk Savaş sonrası Yeni Dünya Düzeni”nde Batı için eski “öteki” olan “komünizmin” yerini yeni “öteki” “İslâm”ın aldığını ve Batı’nın İslâmı terörizmle eşdeğer tuttuğunu ve bundan sonraki yeni çatışmaların “Haç-Hilâl” eksenli gerçekleşeceği üzerinde durmuştur.
“Lübnan’da Sedir Devrimi, Suriye’ye Yansımaları ve BOP” isimli kitabın Üçüncü Bölümü’nün ikinci makalesi ise, Araştırmacı Yazar Yasemin Akyıldız’a aittir. Akyıldız çalışmasında, Lübnan ve Suriye’de sivil devrim olasılıkları üzerinde yoğunlaşmıştır. Hariri suikasti ve bunun yansımaları, Suriye’nin Lübnan üzerindeki faaliyetleri, ABD’nin Lübnan ve Suriye politikaları anlatılmış ve çeşitli senaryolar üretilmiştir.
Levent Ersin Orallı’nın “İran’ın ‘Devrim’in Kucağına Dönüşü” isimli çalışması “Turuncu Devrimler” isimli kitabın Üçüncü Bölümü’nün son makalesidir. ABD’nin sivil devrim hareketleri ihracının İran’da yaşam sahası üzerine görüşlerin bulunduğu Orallı’nın çalışması, ABD’nin Clinton ve Bush dönemi politikalarını analiz etmekle yetinmemiş Ahmedinecad dönemi İran’ı hakkında da bilgi vermiştir.
Eserin Dördüncü ve son bölümünde Ayça Özlem Köseoğlu tarafından yazılmış olan “Soros ve Açık Toplum Enstitüsü Bir İdeolojinin İdeali mi?” isimli çalışma, bir anlamda Sinan Oğan tarafından derlenen “Turuncu Devrimler” isimli oldukça kapsamlı olan eserin sonucu niteliğinde ustaca son makale olarak esere konulmuştur. Soros’un bütün yönleriyle anlatıldığı makalede TESEV’in çalışmaları da verilmiştir.
Sinan Oğan tarafından Türk okuyucusuna kazandırılan “Turuncu Devrimler” adlı eser işlemiş olduğu konularla kendisinden uzunca bir zaman bahsettireceği gibi akademik camiada da bir başvuru kaynağı olarak yer alacaktır.
11 Mayıs 20109 sene önce
